Tin ZTA

Khởi nghiệp là để làm giàu?

KHỞI NGHIỆP LÀ ĐỂ LÀM GIÀU?

Những sách dạy làm giàu với nhiều ngôn ngữ khác nhau luôn tràn ngập trên các hiệu sách truyền thống và các trang mạng trực tuyến trên toàn cầu; các khóa học làm giàu với những nhân vật truyền cảm hứng diễn ra khắp nơi trên thế giới. Có những lúc dâng lên rất cao, đó là các phong trào đa cấp vào cuối thập niên 90 và thập niên đầu của thế kỷ 21. Mô hình này thu hút thành viên với số lượng càng lớn càng tốt, thu được một dòng tiền đầu vào bởi qui định thành viên phải mua sản phẩm ngay từ ban đầu, và sẻ được chia hoa hồng theo cấp trong hệ thống. Mô hình đa cấp thúc đẩy các chương trình hành động để đạt được mục tiêu thông qua nghệ thuật truyền cảm hứng bằng những quyển sách dạy làm giàu và sống thịnh vượng, những hội thảo hoành tráng với diễn giả chia sẻ sự thành công hoặc các nhân vật có học vị, địa vị tạo sức hút trung tâm, củng cố niềm tin. Mô hình này tạo ra những đám đông cuồng nhiệt, và mỗi cá nhân đều được huấn luyện kỹ năng thuyết trình với những cảm xúc bất tận về công việc họ đang thực hiện. Mỹ phẩm và thực phẩm chức năng là hai lĩnh vực mà mô hình đa cấp thường triển khai. Sự hấp dẫn về thu nhập, cộng hưởng cùng những cảm xúc dâng trào, dựng lên những hình mẫu đẹp, sang trọng và giàu có trên sân khấu, trong hội trường và cả ngoài đường phố để thu hút thành viên tham gia hệ thống. Nhưng mô hình này đã bộc lộ những mặt trái như: phân phối những sản phẩm không có giá trị thực sự hoặc không duy trì được dòng sản phẩm, hoặc do con người thiếu tử tế, thậm chí dùng mô hình đa cấp để lường gạt, từ đó đã làm mất lòng tin của thành viên, của khách hàng và cộng đồng. Danh từ “đa cấp” nhiều lúc là nỗi ám ảnh của nhiều người. Ngoài ra, cũng có những mô hình biến thể của đa cấp về gom vốn, đầu tư để giàu nhanh chóng, … cũng bị đổ vỡ đã gây ra những hệ lụy cho nhiều người. Vì vậy, những thuật ngữ như “học làm giàu”, “dạy làm giàu” nhiều khi làm cho người nghe cảm thấy e ngại, và thiếu thiện cảm.
Khởi nghiệp là để làm giàu?
Có nhiều con đường khác nhau trong kinh doanh, cách thức kinh doanh cũng rất đa dạng. Mục đích kinh doanh của mỗi người và mỗi tổ chức là khác nhau. Bất kể thực tế thế nào, các quyển sách, các buổi diễn thuyết, các kênh youtube, các video dạy làm giàu vẫn luôn có sức cuốn hút mạnh mẽ. Ẩn sâu bên trong đó chính là nỗi khát khao vươn lên của con người: hoặc là muốn thoát nghèo, hoặc là muốn sở hữu một khối lượng tiền lớn hơn. Khối tiền đó có phải để thỏa mãn đời sống vật chất và những bản năng, hay để chứng tỏ tài năng hơn người, hay để có được quyền lực, hay để làm một điều gì khác? Và tiền bạc có phải là lý do lớn nhất để một người, một nhóm khởi nghiệp hay không?

Thực tế, tiền là một lý do lớn nhất đối với một số người, càng lấy hoặc càng có nhiều tiền càng tốt, người đó sẽ dễ dàng bỏ qua đạo đức, pháp luật và tình yêu thương trong những việc làm. Tất cả những hành động đều đặt trọng tâm vào tiền, khi đó con người muốn sở hữu phương tiện và như thế không quan tâm đến việc tạo ra giá trị thật cho cuộc sống. Trong số đó, có một số người khi đứng trước tòa án mới khai thành thật hoặc tự đối diện với lương tri. Điều đó luôn xảy ra trong quá khứ, hiện tại, và những tòa án xử về những vụ tương tự sẽ vẫn còn tiếp diễn trong tương lai, xảy ra bất cứ nơi đâu chỉ khác nhau về hình thức và phương thức hoạt động, ở mức độ ít hay nhiều.

Trong quyển hồi ký của mình, ông Chung Ju Yung cũng đã viết “Theo đuổi số tiền lớn và nhiều lợi ích thì ngành xây dựng là chủ đạo, tuy nhiên với Hyundai và đất nước, tôi nghĩ ngành ôtô sẽ phải trở thành một trong những ngành chủ chốt. Chiếc xe hơi là biểu hiện về trình độ khoa học kỹ thuật của đất nước chế tạo ra nó. Nó cũng chính là hình ảnh của đất nước đó. Nhờ vào ấn tượng xuất khẩu xe hơi nên những hàng hóa khác của Hàn Quốc cũng sẽ được đánh giá cao ở các quốc gia nhập khẩu xe chúng tôi”. Đây là đoạn hồi ký mà người viết rất tâm đắc và thường chia sẻ lại với những thành viên trong các lớp học khởi nghiệp.

Sứ mệnh chung của các doanh nghiệp là tạo ra sản phẩm và dịch vụ để phục vụ cuộc sống của con người, tài sản do doanh nghiệp tạo ra không phải lúc nào cũng đo đếm được bằng tiền, đồng tiền luôn có giới hạn. Mặc dù vậy, với đặc tính là thước đo được chuẩn hóa, tiền vẫn là phương tiện trung gian chính yếu để thực hiện sứ mệnh. Để hoàn thành sứ mệnh thì mục tiêu về tài chính phải đạt được trong từng chu kỳ kinh doanh, số tiền đạt được tiếp tục làm phương tiện lưu chuyển và trao đổi giá trị cho các chu kỳ tiếp theo. Như thế, tiền không phải là mục đích sau cùng. và cũng không thể đánh đổi bằng tất cả uy tín và danh dự. Tỷ phú Bill Gates cũng chỉ chia một phần nhỏ cho con cái so với trong tổng tài sản rất lớn, phần lớn đó chủ yếu dành cho sự phát triển công ty và làm từ thiện. Đóng góp lớn nhất của Bill Gates là lập ra Microsoft, từ đó đã tạo ra hệ điều hành Window và nhiều sản phẩm công nghệ khác, những sản phẩm đó giúp ích rất nhiều cho con người, và làm cho nhân loại tiến bộ hơn. Tại Hàn Quốc, nhà tư bản Chung Ju Yung đã góp phần quan trọng phát triển nền công nghiệp và nâng tầm nền kinh tế Hàn Quốc, ông cũng là một nhà từ thiện. Đặc biệt, Andrew Carnegie, không những góp phần phát triển ngành thép, ông còn là nhà từ thiện, đặc biệt ông đã sáng lập trường kỹ thuật Carnegie, tiền thân của trường đại học Carnegie Mellon sau này.

Khởi nghiệp chỉ vì tiền dễ dẫn đến hệ quả xấu cho con người, xã hội và môi trường. Trong khi đó, những người khởi nghiệp từ lòng trắc ẩn và muốn phục vụ con người, nếu thành công sẽ làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn. Khởi nghiệp vì điều gì? Đó là chính là một sự lựa chọn trong thức tỉnh hoặc mê muội, giữa chánh và tà, giữa thiện và ác.

Một cách sâu sắc, bản chất của sự giàu là tạo ra được nhiều giá trị cho đời. Ý nghĩa của sự giàu là có năng lực chân chính và lòng nhân ái đủ lớn để thực hành sự chia sẻ với tha nhân, một cách bền bỉ, vì thế nếu chỉ là một tầm nhìn vật chất đơn thuần sẽ không đáp ứng được cho những khát vọng nhân bản và tiến bộ. Đó không phải là một tầm nhìn sở hữu và giữ lấy, đó chính là một tầm nhìn tinh thần, hội tụ và lan tỏa những giá trị được tác tạo không ngừng.

Tháng 9/2019
Rose Phung (Phùng Thắm)

Ảnh sưu tầm